Vos en gans in ‘gesprek’:
Tenslotte vatte één van hen moed en zei: “Als wij arme ganzen ons heerlijk jonge leven dan toch moeten verliezen, bewijs ons dan één enkele gunst en veroorloof ons nog één gebed, zodat we niet in zonde sterven; daarna zullen we dan op een rij gaan staan en kun je steeds de vetste uitzoeken.”
“Goed,” zei de vos, “dat is redelijk en het is een vrome wens; ga maar bidden, ik wacht wel zolang.” Dus begon de eerste een heel lang gebed, altijd maar ‘gak, gak, gak’ en omdat die gans maar niet ophield, wachtte de tweede niet tot het haar beurt was, maar ze begon ook van ‘gak, gak, gak’ De derde en de vierde volgden toen en weldra gakten ze allemaal in koor.
Als de ganzen klaar zijn met bidden wordt dit sprookje verder verteld, maar ze bidden nog steeds…
Althans, niet overal meer…..
Dit sprookje komt uit de omgeving van Paderborn, Duitsland en is waarschijnlijk gebaseerd op de fabel van de vos als ganzenprediker uit “Van den vos Reinaerde”. Maar in België was er geen sprookjessfeer te bekennen in de jaren 2006-2007, wanneer Luc, een ganzenkweker uit Diest, rond de 300 ganzen zag verdwijnen in de maag van een vos. Niet letterlijk natuurlijk. Maar het was wel een hele hongerige vos.
En dat alles ondanks de witte berghond als bewaker.
“Ik heb hem speciaal aangeschaft om de ganzen te bewaken. Maar het haalt niets uit. De vos moet laatst op vijf meter van zijn hok gepasseerd zijn en hij heeft niets geroken.”
Voor Luc eet de vos niet alleen maar ganzen, hij eet ook zijn inkomen op. De schade was ondertussen opgelopen tot wel 12.500 euro. Het lastige is, zo verteld Luc in het betreffende interview, dat deze ganzen normaal gezien vijf jaar lang voor eieren zorgen en pas na een jaar volop productief zijn. Ondertussen had hij al van alles geprobeerd; van schrikdraad spannen, waar de vos onderdoor groef, tot elektrische draden en zelfs een zeer krachtig apparaat dat schokjes van 8.000 volt gaf. Maar de vos was een volhouder. Hij kwam terug. Een oplossing zag Luc nog bij lange na niet.
Eén, twee…veertig
Op een zaterdagochtend, 11 jaar later (2018), in Izgem, eveneens België, trof Dirk een ravage aan in zijn tuin. ‘Het leek net een kerkhof’, aldus de geëmotioneerde 
Dirk. Overal lagen onthoofde kippen en ganzen: 40 stuks, waaronder ook dieren van zeldzame rassen. Het was niet de eerste keer dat een vos ‘op bezoek’ kwam, maar nooit zo erg als nu. Vervolgens zegt hij: ‘De vos hoeft van mij nooit uitgeroeid te worden, maar de populatie moet echt wel teruggedrongen worden’. Hij verteld geen voorstander te zijn van jagen, maar ziet het als noodzakelijk kwaad en heeft een jager benaderd wel iets aan de populatie vossen te doen. Daarnaast zet hij zich in om een nog betere omheining neer te zetten.
Afschieten dan toch maar?
Dat is maar net de vraag. Helpt dat afschieten wel? In Luxemburg is onlangs juist besloten om het verbod op vossenjacht te verlengen! Dit verbod was in 2015 ingesteld. En sindsdien is de populatie vossen stabiel gebleven. Er is dus geen sprake van een vossenexplosie als gevolg van niet-jagen. Bovendien heeft een onderzoek uitgewezen dat het risico van besmetting met de vossenlintworm (Echinococcus multilocularis) kleiner is als de vos niet bejaagd wordt. Dit jachtverbod op vossen wordt als richtinggevend voor heel Europa gezien.
Ophokken dan maar?
Maar wat moeten de Luc’s en Dirken onder ons dan doen? Beiden doen al veel ter bescherming van hun dieren. Wel is het zo dat sinds 2007 er veel meer kennis en ervaring bijgekomen is over hoe je het beste je gehouden dieren tegen – bepaalde – vossen kunt beschermen. En dat die kennis nog steeds toeneemt. Want her en der in Europa als ook wereldwijd wordt volop ge-experimenteert met het beschermen van gehouden dieren tegen het opgevreten worden door hongerige andere beesten. Alleen weten we al die verhalen nog niet. Deze zuidelijke zoogdierenwerkgroep omschrijft diverse maatregelen, tot op detail niveau, om een vos te slim af te kunnen zijn.
En de vos-vos laten zijn?
Ondanks deze narigheid die een vos kan veroorzaken bij dierenliefhebbers die echt zielsveel van hun gehouden dieren houden en het echt pijn doet hun dieren onthoofd aan te treffen. Is een vos ook ‘gewoon’ vos. Een ‘beroemde’ scene uit de film ‘De Nieuwe Wildernis’ laat goed het ‘eetgedrag’ van een vos zien en vervolgens is onze menselijke reactie daarop heel kenmerkend. Het is een scene, dat begint met ‘booooeeeee’ geroep van de kijkers, naar ‘aaaaahhh’, wat lief. Wat je ziet is dat een vos aan komt rennen naar een grote groep ganzen en een klein gansje grijpt. Dat gansje is net niet snel genoeg: ‘booooeee’. (Hier en hier vind je een soortgelijk fragment). Vervolgens rent de vos weg. We volgen de vos al rennend. En waar rent de vos heen? Met het gansje gaat de vos naar een eigen nest met welpjes. Zie komen gulzig van het gansje eten. En je ziet de kleine vosjes vrolijk over elkaar heen drentelen: ‘aaaaahhh’. Hoe wreed of hoe lief kan de dierenwereld zijn. Dit soort scenes zet vooral jezelf aan het denken hoe jij tegenover (bepaalde) dieren staat en hun gedrag. En wat vindt je van dit soort taferelen? Misschien vindt je het wel verschrikkelijk om te zien, maar bedenk je ook dat jij geen vos bent en niet op die manier aan je eten hoeft te komen. Een vos in je kippenren is dan ook weer niet wat je graag ziet gebeuren. Meedenkend met de vos en meedenkend wat wij, mensen, kunnen doen om de vos, ‘vos’ te laten zijn, en zo goed mogelijk zorg te hebben voor je gehouden dieren, is een onderwerp dat hoog op de agenda staat. Wereldwijd worden daarvoor termen als ‘coexistence’, ‘cohabitation’, of ‘live with’ gebruikt. Met andere woorden hoe je kunt samenleven met wilde dieren.
En laat daar nu juist mijn proefschrift overgaan! En binnen dat thema schrijf ik ook een nieuw boek waarin ik de verhalen beschrijf van mensen die een wild dier ‘ontmoet’ hebben.
