Over de Nachtwacht, de lokale bakker en SMARTnature

Wat hebben de Nachtwacht, de lokale bakker en SMARTnature nu eigenlijk met elkaar gemeen?

Daar ga ik het hier over hebben, naar aanleiding van de inspirerende Innovatie en Kennis dag “Natuur/Natuurlijk Kapitaal” van het Ministerie van Economisch Zaken op donderdag 15 juni 2017. En dat alles in en rond de het schitterende Kasteel Groeneveld in Baarn.

Zo, dat was een mondvol. En dat was alleen de context nog maar.

Woorden, woorden, woorden

De dag begon met een verwijzing naar ieders hartenkreten wat betreft innovatie en kennis rond natuur/natuurlijk kapitaal Deze hartenkreten moesten we van tevoren opsturen en ze waren op onze badge te zien. Ze waren leuk om een gesprekje aan te knopen, maar bovenal vond ik de getoonde Wordl erg leuk!

Mijn hartenkreet was “SAMENleven”. Ik geloof namelijk sterk dat wilde dieren en mensen kunnen samenleven. Met bestaande en nieuwe kennis kunnen dan innovatieve oplossingen bedacht worden, zodat er een manier gevonden kan worden om samen te leren leven met elkaar.

 

Toppers en Floppers

In de ochtend hadden we diverse presentaties, waaronder van Keimpe Wieringa van PBL(Planbureau voor de Leefomgeving) met verschillende toppers, flops en uitdagingen van het natuurbeleid. Als winnaar bij de toppers was volgens hem de EHS (Ecologische HoofdStructuur). De EHS is als sinds 1990 een zogenaamd ‘dragend concept’. Het heeft diverse kabinetswisselingen doorstaan en is nog steeds actueel. Binnen het natuurbeleid is dat zeker een topper. Ook is er in de maatschappij al veel meer betrokkenheid bij natuur, zoals hij liet zien in de toename van de hoeveelheid nestkastjes die bewoners ophangen en het opruimen van andermans afval, zoals ook de Actie Schone Waal.

En ja de Flops….natuurlijk zijn we daar ook nieuwsgierig naar. Twee grote flops zijn de nog steeds grote hoeveelheden stikstof die aanwezig zijn. Om die te reduceren is nog flink wat inzet nodig. Ook de versnippering van de natuur in ons land is een blijvend issue. De EHS zal dus nog verder haar kracht moeten laten gelden in de toekomst.

Aan het einde van zijn presentatie verwoordde hij de uitdagingen. Een grote uitdaging is het doel van de Vogel en Habitatrichtlijn met 100% te bereiken. Nu is 65% bereikt, maar hoe bereik je nu die laatste 35%? Deze vraag was de rest van de dag ook leidend in de verschillende workshops. Een andere uitdaging die hij noemde was die van de landbouwtransitie, waaronder: schaalvergroting & intensivering; milieudoelen (mest, stikstof, klimaat); dierenwelzijn; vitale sectoren; supermarketization. En tot slot nog een uitdaging die hij benoemde als ‘Duurzaamheidstransitie’: Energievoorziening; klimaatadaptatie, ‘next’ economy.

“Uitdagingen volgens PBL: 100% doelbereik van Vogel en Habitatrichtlijn; Landbouwtransitie; Duurzaamheidstransitie”

Na dit erg inhoudelijke verhaal met een open einde, vooral een ingang om verder te brainstormen de rest van de dag, werd een concreet verhaal verteld:

 

Groene Cirkels

Provincie Zuid Holland kwam vervolgens met een voorbeeld van hun ervaring met de zogenaamde ‘Groene Cirkels’. Wat genoemd werd als een innovatieve manier om over natuur te praten en natuur te behouden dan wel te realiseren. Het is heel simpel, een samenwerkingsverband met alle partijen die een bepaalde droom hebben. Een droom kan bijvoorbeeld een bijenlandschap zijn. In zo’n samenwerkingsverband werken bedrijven-NGO’s-burgers-wetenschappers en overheden samen om een bepaalde droom te verwezenlijken. Een mooi voorbeeld dat werd aangehaald, was dan ook het bijenlandschap. In deze ‘Groen Cirkel’ is naast de provincie Zuid Holland bijvoorbeeld ook Heineken betrokken. Heineken heeft belang bij bijen, bij bestuiving van appelbomen door deze bijen, vanwege diezelfde appels voor hun cider! In zo’n groene cirkel is de droom een verbindende factor tussen alle partijen. Die droom verwoord de waarde waar je als persoon/bedrijf/overheid/anderszins voor staat. Je rol moet wel expliciet verwoord worden in zo’n groene cirkel, zodat iedereen elkaar ook echt ‘verstaat’ en kan (leren) begrijpen. Er zijn inmiddels circa 20 groene cirkels ontstaan binnen 4 jaar tijd.

Ik hoor je denken, waar blijft die nachtwacht nou???? Nog even geduld!

 

 

 

Netwerkend werken

Netwerkend werken werd door de provincie Zuid Holland ook neergezet als een nieuw concept van werken. Via je netwerk, in samenwerkingsverbanden zoals die Groene Cirkels, werken aan een idee, een droom, een project. Naar mijn mening is dit niet zo vernieuwend. Tegenwoordig ken ik weinig organisaties, projecten, laat staan aanvragen voor onderzoeksvoorstellen waarin het geen voorwaarde is om samen te werken met andere partijen, het gestimuleerd wordt of al snel ingezien wordt dat het een slimme keuze is om meer kennis samen te bundelen. Maar feit is, soms werkt een nieuwe term nu eenmaal om eenzelfde idee weer in de spotlights te brengen.

Promise of the Commons!

“In plaats van Tragedy of the Commons naar Promise of the Commons”

Dit was de laatste slide van de presentatie van Willem Ferwerda van Commonland. Hij zette in zijn presentatie de Four Returns of Landscape Restoration uiteen. Die Four Returns zijn de basis van een nieuwe holistische benadering van landschap herstel. Hij verwoorde het ook erg mooi dat dit betekent dat je van een Ego-logical (een piramide vorm met bovenaan de mens) naar Eco-logical (alle dieren, planten, mensen in 1 cirkel bij elkaar, zonder rangorde) visie op landscape restoration gaat. Hij haalde diverse welbekende voorbeelden aan, zoals het Loess plateau in China dat volledig hersteld is door vooral te kijken naar hoe kennis te verbinden, hoe ‘taal’ te gebruiken in zo’n landschapsrestoration project. Hij verwoordde het als dat ‘returns’ en ‘maximalisatie’ op all niveaus de grote gemene deler is. En de vier returns die hij daarbij onderscheid zijn ‘Inspiration’, ‘Social Capital’, ‘Natural Capital’, en  ‘Financial Capital’.

 

In de middag mochten we met al deze informatie onderling aan de slag! Er waren wel 7 sessies waar je er 2 uit kon kiezen. Ik beperk me tot mijn ervaring van de twee sessies waarin ik actief deelgenomen heb:

Accenten kennis & Innovatie Natuur 2018-2021

We mochten hier in groepjes met een aantal vragen worstelen. Vooral met de vraag waar de komende jaren vooral het accent moet liggen in het kennis- en innovatiebeleid van het ministerie. Een lastige vraag, zeker in relatie tot wat we die ochtend hadden gehoord ‘hoe bereik je die laatste 35% nog’? We waren er al snel over uit dat ‘natuur’ voor iedereen verschillend is en dat ‘natuur’ en de noodzaak van ‘natuur’ en ‘groen’ voor de meeste mensen inmiddels wel redelijk duidelijk is. Maar de nut en noodzaak van biodiversiteit? Dat betwijfelen we heel sterk. Hoe leg je uit dat het behoud van de korhoen belangrijk is? In taal voor de gewone burger? Al discussiërend bedachten we allerlei ideeën – dat is het leuke van brainstormen en samen innovatief proberen te denken – zoals, wat nu als er bijvoorbeeld in plaats van Pokémon, een zelfde soort game komt om de rijkste hotspots van biodiversiteit in Nederland te ‘vangen’, of juist te scoren, dat jij in jouw buurt de rijkste hotspot kunt creëren (dus punten scoren voor je inzet). Of een dramatisch film(pjes) over de consequenties van een achteruitgang in biodiversiteit tonen? Maar voordat je dat kunt doen, moet je natuurlijk wel eerst weten wat exact die consequenties zijn, is dat al bekend? Ergens? Of is dat een innovatie vraag? En wanneer we het hebben over kennis over natuur/groen en vooral het beschikbaar stellen van deze kennis, dan verwijs ik graag naar deze site, waar heel veel kennis openbaar te vinden is: Groen Kennis Net (tja what’s in a name…). 

Onderstaande twee foto’s geven weer waar twee groepen binnen onze sessie mee kwamen als urgentie voor de ‘kennisopgave voor het ministerie de komende jaren. Met name dus richting burger gericht, en gericht op bewustwording.

 

 

 

Natuurbeleid en Samenleving

Deze sessie was gericht op de vraag hoe je als overheid nu de betrokkenheid van de maatschappij (burgers, bedrijven, ondernemingen, organisaties) bij het natuurbeleid en de relatie tussen economische activiteiten en natuur vergroot en versterkt. De sessie begon met post-its te beschrijven, te plakken op de muur en vervolgens ze zien te clusteren. Maar dat ging niet zonder slag of stoot! Er kwam genoeg discussie in de groep dat sommige termen toch echt niet bij bepaalde andere termen hoorden en niet zomaar geclusterd mogen worden. Dat zegt eigenlijk al genoeg. Wanneer mensen die allemaal in de groene sector werkzaam zijn, het al niet eens zijn, hoe moeilijk is het dan wel niet met nog meer verschillende, soms lijnrecht tegenover elkaar staande partijen om tot één doel, één gezamenlijke droom te komen? Wat er dan ook besproken werd is dat we de waarden van mensen moeten leren kennen, dat die wel kunnen overeenstemmen (zoals een vogelaar en mountainbiker niet samengaan in een gebied, beiden wel als waarde ‘vrijheid’ hebben, of ‘vrijheidsgevoel’ wanneer ze de natuur in stappen. En dat je vanuit die waarde, wanneer je dat van elkaar weet, elkaar begint te begrijpen en vervolgens samen naar een oplossing kunt gaan zoeken om allebei je eigen hobby uit te kunnen oefenen. Zonering kan dan zeker een oplossing zijn, maar wie weet kom je wel, wanneer je elkaar eenmaal leert begrijpen, tot andere creatieve – gedragen – oplossingen! De uitdaging is wel: Hoe krijg je die mensen samen aan één tafel? Komen ze wel? Waarom zouden ze komen? Etc. Ook hier kwam taal weer om de hoek kijken: leer als overheid de taal van de mensen spreken en maak natuur ‘hip’. De natuur ‘pimpen’, denk aan de twitterende boswachters (heel leuk!), SMARTnature kan hier misschien ook bij helpen? In ieder geval vereist dit innovatief denken.

Ja, de nachtwacht en de bakker! Komt die nu echt?!!!JA!

De Nachtwacht

Bij deze laatste sessie kwam ook een ander lastig vraagstuk kijken, namelijk ‘de terugtrekkende overheid’. Allemaal goed en wel die terugtrekkende overheid, maar hoe ver moet de overheid zich terugtrekken? Waar ligt de grens? Je kunt toch niet zomaar alles in de maatschappij droppen? Immers, de Nachtwacht geef je toch ook niet in bewaring bij de lokale bakker?

 

Wil je ook eens van gedachten wisselen? Stuur me gerust een bericht!